Veoma bogato i sadržajno muzičko veče
BEOGRAD, 13. marta (Tanjug) – Koncert operskih arija i dueta čuvenog soprana Ketrin Vajt (Katherine Whyte) održan je sinoć (12. mart) u Velikoj dvorani Kolarčeve zadužbine u okviru ciklusa “Kolarac – tvoj svet muzike”.
Umetnica poreklom iz Kanade, premijerno je nastupila na Kolarcu uz srpsko-američkog pijanistu Đorđa Nešića, dok je gost koncerta bio talentovani bariton Ivan Plazačić, a program koncerta je realizovan povodom 90 godina postojanja Velike dvorane Kolarčeve zadužbine.
Muzička lista je obuhvatala solo pesme, operske arije i duete, kao i brodvejske standarde.
Sopran Ketrin Vajt redovno nastupa na koncertnim i operskim scenama rodne Kanade, SAD i Evrope.
Istaknuti magazin “Opera danas” pohvalio je njen „izoštreni umetnički senzibilitet“, a časopis “Klasični glas San Franciska” je podvukao „glamurozni glas bogat vibracijama“.
Umetnost pijaniste Đorđa Nešića stručna javnost opisuje kao „smelu“, „osećajnu“ i „suptilno virtuoznu“, a njegova karijera uključuje resitale, koncerte i kamerno muziciranje. Njegov muzički repertoar proučava savremene društvene probleme i promociju ljudskih prava širom sveta.
Bariton Ivan Plazačić gostovao je na dve numere ove zanimljive noći, u duetu sa Ketrin Vajt i kao solista u pratnji klavira.
Diplomirao je studije muzičke pedagogije na Fakultetu muzičke umetnosti u Beogradu, kao i master studije iz operskog pevanja na Karnegi Melon univerzitetu u SAD.
Solističku karijeru je počeo u Operi i teatru Madlenianum, a do sada je nastupao u Evropi, Americi i širom Srbije.
Program koncerta od puna dva sata bio je veoma ambiciozan i sadržajan, punog obima i podeljen u dva velika poglavlja.
Tako je prva celina imala i svoje segmente, kao što je „Šest pesama op. 48“ norveškog kompozitora Eduarda Griega, pod nazivom – “Grüss”, “Dereinst, Gedanke mein”, “Lauf der Welt”, “Die verschwiegene Nachtigall”, “Zur Rosenzeit”, “Ein Traum».
Ketrin Vajt je otkrila da joj je u ovom prvom fragmentu omiljena šesta pesma, a inače je sve vreme i pripovedala publici o svakoj kompoziciji i time detaljno uvela u suštinu tih numera različitih žanrova kroz istoriju muzike od puna dva sata sa pauzom.
Edvard Hagerup Grieg (1843 – 1907) bio je norveški pijanista i kompozitor, najpoznatiji kao autor ere – romantizma. Njegova muzika je bila deo standardnog klasičnog repertoara, a stvaralaštvo ovog autora služila je za razvoj norveške folk muzike, norveške svesti i nacionalnog identiteta.
Usledio je duet „Crudel perche finora“ iz opere „Figarova ženidba“ Volfganga Amadeusa Mocarta koju su sjajno doccarali Ivan Plazačić – bariton i sopran Ketrin Vajt, a od Mocarta je izvedena i arija „Come scoglio“ iz opere „Cosi fan tutte“ (Tako vam se čini).
Ketrin je veoma simpatično, šarmantno i nadahnuto predstavila radnje ovih opera, a sve rveme je njen pijanista Nešić prevodio sa engleskog sve o čemu ona govori publici.
Spektakl “Figarova ženidba” je opera bufa – komična opera iz četiri čina nastala 1786. godine, a italijanski libreto napisao je Lorenco Da Ponte. Premijera opere je bila 1. maja 1786. u Burgteatru u Beču.
Uvod u operu napisan je na osnovu scenske komedije „Loš dan, ili Figarova ženidba“ francuskog polimata – pisca Pjer-Ogisten Karon de Bomaršea, premijerno prikazana 1784. godine. Opera prati priču sluga Figara i Suzane i njihovoj nameri da se venčaju, nasuprot pokušajima grofa Almaviva koji je želeo da pridobije Suzanu.
Okvir radnje čini i pozorišni komad i kasnije opera istog autora Bomaršea – “Seviljski berberin”.
“Figarova ženidba” se nalazi na spisku deset najizvođenijih opera na celom svetu.
“Così fan tutte” ili “Tako čine sve” takodje je “opera bufa” – komična opera iz dva čina od Mocarta, premijerno izvedena 26. januara 1790. godine isto u bečkom Burgteatru (Austrija).
Libreto je takodje napisao Lorenco Da Ponte, koji je, osim “Figara”, pisao i Mocartovo remek delood opere – “Don Đovani”.
Bogat izbor koncerta na Kolarcu činio je i odlomak „Ah, je ris!“ iz čuvene opere „Faust“ Šarla Gunoa, kao jedno od atraktivnijih dela ove prijatne muzičke noći kolažnog sadržaja. Opera “Faust” napisana je prema libretu ŽilaBarbiera i Mišela Karea kao osnova pozorišnog komada upravo autora Karea – “Faust i Margerita”, ali je baziran i na prvom delu drame “Faust” Johana Wolfganga Getea. Premijeru je opera imala 19. marta 1859. u “Théâtre Lyrique”u Parizu.
Šarl Fransoa Guno (1818 – 1893) bio je francuski kompozitor, napisao je 12 opera, 2 simfonije, 7 klavirskih i veći broj vokalnih kompozicija, svetovnih i crkvenih, 17 misa, oratorijuma i rekvijema.
Jedan je od prvih lirika francuske opere 19. veka, a važnija su mu dela uglavnom opere: Faust, Safo, Kraljica od Sabe, Romeo i Julija, Krvava opatica, Silom lekar, Golubica, Zamorin danak.
Ketrin je nadahnuto otpevala i ariju „Ain’t it a Pretty Night“ iz dvočinske opere “Suzana” (Susannah) američkog kompozitora Karlajla Flojda, napisane i izvedene 1955. godine na Florida državnom univerzitetu.
Priča ove opere prati naslovnu junakinju Suzanu – 18-godišnju devojku koja je proglašena za grešnicu u malom planinskom gradu New Hope Valley, južno-američkoj državi Tenesi.
Carlisle Sessions Floyd (1926 – 2021) koji je nedavno preminuo, bio je američki kompozitor pre svega opera, gde su dominantne teme Američkog juga, post-gradjanskog rata, Velike depresije i miljea ruralnog života.
Posle sat vremena intenzivnog programa, morala je naići i mala pauza.
Nakon te kratke pauze, umetnici su izveli i druge kompozicije – „Dubrovački kanconijer“ – ciklus pesama Dejana Despića (Vernost, Blaženstva, Jadi, Čežnja Cvet mladosti) uz tri Intermeca, kao pažljivo odabran način soprana Vajt da prerdstavi publici i dela srpskog kompozitora, autora, muzičkog pedagoga i teoretičara, koji će uskoro napuniti 92 godine.
Delo „Attente, Op 11“ Luja Dirija izvanredno je otpevao ponovo gost večeri – bariton Ivan Plazačić, ovog puta solo, bez sopranistkinje, uz pratnju klavira.
Louis Edmond Durey (1888 – 1979) bio je istaknuti francuski kompozitor, autor kamerne i horske muzike.
Posebno mesto u programu veoma nadahnuto je izvela Ketrin Vajt – “Scena pisma“ iz opere „Evgenije Onjegin“ (1878) Petra IljičaČajkovskog, prema antologijskoj dramskoj poemi – romanu Aleksandra S. Puškina, objavljenog 1833. godine.
Vajt je približila čuveno pismo junakinje Tatjane kao trenutak kada ispoljava svoja osećanja prema starijem momku Evgeniju i dovela u vezu sa sadašnjim vremenom.
“Danas se često dvoumite da li da pošaljete neki mejl, ili sms poruku, i onda se možda kasnije pokajete što ste to uradili. Ovde je slično, Tatjana se misli da li da pošalje čuveno ljubavno pismo Onjeginu, ali na kraju to ipak čini, i onda nestrpljivo očekuje njegov odgovor”, objasnila je Vajtova.
Na samom kraju izvedeni su Brodvejski standardi kao uživanje u mjuziklima: „Over the Rainbow“ Harolda Arlena, iz filma „Čarobnjak iz Oza“ (1939) Viktora Fleminga, gde je pevala malena Džudi Garland, kao i numera istog kompozitora – „I Had Myself a True Love“ iz mjuzikla “St. Louis Woman“ (1946).
Harold Arlen (1905-1986) bio je američki kompozitor popularne muzike koji je napisao više od 500 pesama u bogatom opusu, većina su postali svetski hitovi.
Ketrin je dalje pevala i kompoziciju „I Can’t Help Loving that Man“ Džeroma Kerna, koju su pevale muzičarka Bili Holidej (1900), kao i glumice Ava Gardner (1900) i Barbra Strejsend (1985).
Za sam kraj, virtuozno su vokal i klavir izveli još pesme „What good would the moon be“ Kurta Vajla (1900-1950), nemačkog kompozitora, koji je stvarao od 1920. godine u rodnoj zemlji i kasnije u SAD-u, poznatog po saradnji sa čuvenim dramskim piscem Bertoltom Brehtom (“Opera za tri groša”), kao i „Amor“ (1978) Vilijama Bolkoma, kao prvi deo “Cabaret Songs” istog autora, na stihove Arnolda Vajnstajna.
William Elden Bolcom (83) je američki kompozitor i pijanista, osvojio je Pulicerovu nagradu, Nacionalnu Medalju umetnosti, Gremi nagradu, Detroit Music Award i proglašen je 2007. za kompozitora godine od strane udruženja “Musical America”.
Nedavni nastupi sopran Katherine Whyte uključuju povratak u Metropoliten operu kao alternacija za ulogu Despine u operi Tako čine sve, debi u njujorškoj Hartbit operikao Agata u Čarobnom strelcu i nastupi u Grand rapids operi kao Fjordiliđi u Tako čine sve.
U sezoni 2021/22 debitovala je kao Grofica u Figarovoj ženidbi u Intermountain operi u Bozemanu.
Sezona 2018/19 donela je izvođenje Devete simfonije Ludviga van Betovena sa Simfonijskim orkestrom Luizijane, ulogu Dona Ane u operi Don Đovani sa Operom Hong Konga, ulogu Adine u Ljubavnom napitku sa Grand Džankšon simfonijskim orkestrom i povratak u Metropoliten operu kao deo produkcija Sestra Anđelika i Don Đovani.
Ulogu Grofice u operi Figarova ženidba pevala je u Operi Šarlotsvila i sa Simfonijskim orkestrom Norvolk. U sezoni 2016/17 je nastupala u produkcijama Jenufe i Rigoleta u Metropoliten operi, debitovala je sa Simfonijskim orkestrom Edmontom u Hendlovom Mesiji, a pevala je i Foreov Rekvijem sa koncerntnom produkcijom Karnegi hola.
U sezoni 2015/16, nastupila je sa Operom Dalas kao Puset u operi Manon, kao i u Metropoliten operi u Rigoletu. Ulogu Grofice pevala je u Operi Saratoga, koncerte sa Simfoničarima Kaosung i orkestrom Nacionalne opere u Kini na festivalu Susret u Pekingu.
Nedavni angažmani uključuju i njen debi u vankuverskoj Operi u ulozi Done Ane u Don Đovaniju, Betovenovu Misu u C-duru i Pulčinelu Stravinskog sa Hjustonskim simfoničarima, Karminu Buranu sa Nacionalnim horskim društvom, Mocartov Rekvijem sa Simfonijskim orkestrom Alabame i Hendelovog Mesiju sa Novim horskim društvom.
Bariton Ivan Plazačić svoju solističku karijeru je započeo u Operi i Teatru Madlenijanum u ulogama: Papageno (Čarobna frula), Belcore (Ljubavni napitak), Lesgle (Jadnici) i Gindelbach (Bečka krv). Takodje se ostvario i u sledećim rolama: Mercutio (Romeo i Julija), Guglielmo (Tako čine sve), Conte Robinson (Tajni brak), Uberto (Služavka gospodarica), Zuniga (Carmen) i Conte Almaviva (Figarova ženidba). Pohađao je operske radionice u Nemačkoj – Oper Oder Spree, Austriji – Austrian Barock Akademie i Mozarteum, kao i u SAD – Internacionalni vokalni institut.
Koncertnu aktivnost je zabeležio u Beču, Gmundenu, Švecingenu, Njujorku, Pitsburgu, kao i širom Srbije, a usavršavao se na masterklasovima kod Christian Hilz-a, Djordja Nešića, Jennifer Larmore, Katherine Haataja, Snežane Brzaković, Marina Bartoli, Eraldo Salmieri, Wolfgang Brendel-a …
Pijanista Đorđe Nešić redovno svira u Zadužbini Ilije M. Kolarca, na Kotor Art festivalu, u Galeriji SANU i Karnegi holu u Njujorku.
Nedavno je nastupao u Parizu u Kulturnom centru Srbije, na koncertu „Putovanje kroz muziku Srbije“ u Vajl sali Karnegi hola u Njujorku, te u Beogradu, na Kolarcu i u galerijama Artget i SANU.
Član je ansambla Opera Saratoga, sa kojom je izdao prvi kompletan snimak opere Kolevka će se ljuljati Marka Blicstajna.
Neposredno pre toga je u Brazilu održao koncert povodom proslave 80 godina uspostavljanja diplomatskih odnosa Srbije i Brazila.
Sa svojim studentima sa univerziteta Karnegi Melon, 2019. godine je predstavio Beogradu operu Svadba kompozitorke Ane Sokolović. Radi i kao profesor na konzervatorijumu Manhattan School of Music i Državnom univerzitetu Njujorka Purchase College.
Ivan Makragić
TANJUG – Music Pocket
